Bài giảng lễ khai mạc sứ vụ thánh Phêrô của Đức Thánh Cha Phanxicô

Tôi tạ ơn Thiên Chúa cho tôi có thể cử hành Thánh Lễ khai mạc sứ vụ Thánh Phêrô này trong ngày lễ kính Thánh Giuse, hôn phu của Đức Trinh Nữ Maria và là bổn mạng của Giáo hội hoàn vũ : Một sự trùng hợp đầy ý nghĩa, đây cũng là ngày bổn mạng của vị tiền nhiệm của tôi : Chúng ta gần gũi ngài trong lời cầu nguyện, đầy lòng quý mến và biết ơn.

Tôi mến chào các Hồng y, Giám mục, Linh mục, Phó tế, Nam nữ tu sĩ, anh chị em giáo dân. Tôi cám ơn vì sự hiện diện của các đại diện các Giáo hội, các cộng đoàn các Giáo hội khác, cũng như các đại diện của cộng đoàn Do thái và của các tôn giáo khác. Tôi gởi lời chào thân tình đến các vị lãnh đạo các quốc gia, chính phủ, các vị đại diện chính thức của các quốc gia trên thế giới và ngoại giao đoàn.

Chúng ta đã nghe trong bài Tin mừng “Khi tỉnh giấc, ông Giuse làm như sứ thần Chúa dạy và đón vợ về nhà.” (Mt 1,24). Những lời này đã chứa đựng sứ vụ mà Thiên Chúa đã ủy thác cho thánh Giuse, làm người bảo vệ [custos]. Bảo vệ cho ai? Cho Đức Giêsu và Đức Maria; nhưng sự bảo vệ còn mở rộng ra cho Giáo hội, như Chân Phước Gioan Phaolô II đã nhất mạnh :  “Thánh Giuse, vì yêu thương chăm sóc Mẹ Maria và vui mừng tận tụy giáo dục Đức Giêsu Kitô, như thế Ngài cũng giữ gìn và bảo vệ nhiệm thể của Ngài là Giáo Hội, mà Đức Thánh Trinh Nữ là hình ảnh và gương mẫu” (Tông Huấn Redemptoris Custos, 1).

Thánh Giuse đã thực hiện việc bảo vệ như thế nào ? với sự kín đáo, khiêm nhường, thinh lặng, hiện diện liên lỉ và hoàn toàn trung tín ngay cả những lúc khó hiểu. Từ lúc kết hôn với Đức Maria cho đến biến cố khi Đức Giêsu 12 tuổi, ở đền thờ Giêrusalem, Ngài đồng hành với sự ân cần, với tất cả tình yêu trong mọi lúc. Ngài ở cạnh Đức Maria hiền thê mình trong những lúc thanh bình và khó khăn của cuộc sống, trong hành trình lên Bêlem để kiểm tra dân số, trong những giờ khắc lo âu và vui mừng của cuộc sinh hạ; trong thảm kịch trốn sang Ai cập và khi tìm kiếm con trẻ lạc trong đền thờ; và hằng ngày trong căn nhà ở Nazaret, trong xưởng mộc nơi ngài đã dạy nghề cho Đức Giêsu.

Thánh Giuse sống ơn gọi bảo vệ Đức Maria, Chúa Giêsu và Giáo hội của mình thế nào ? Ngài luôn lưu tâm để ý đến Thiên Chúa, mở lòng cho những dấu chỉ của Thiên Chúa, sẵn sàng cho chương trình của Người, không phải cho chính mình : nhưng là điều mà Thiên Chúa đã yêu cầu Đavít mà chúng ta đã nghe trong bài đọc I : Thiên Chúa không muốn ngôi nhà do con người làm ra, nhưng muốn sự trung thành với Lời Người, với chương trình của Người; Chính Thiên Chúa sẽ xây nhà bằng những viên đá sống động được Chúa Thánh Thần ghi dấu. Thánh Giuse là người bảo vệ bởi vì ngài biết lắng nghe Lời Chúa, để cho Thánh ý Chúa hướng dẫn mình, vì chính lý do này mà thánh nhân nhạy cảm hơn đối với những người được trao phó cho Ngài, biết đọc các biến cố cách thực tế, chú đến đến những điều xung quanh, biết  đưa ra những quyết định khôn ngoan. Thưa anh chị em, như thế chúng ta thấy được sự đáp trả ơn gọi của Thiên Chúa nơi thánh Giuse, với thái độ sẵn sàng, mau lẹ, và chúng ta cũng thấy đâu là trung tâm của ơn gọi Kitô hữu : Đó là Đức Kitô, chúng ta gìn giữ Đức Kitô trong cuộc sống của chúng ta, gìn giữ tha nhân, gìn giữ vũ trụ.

Thế nhưng ơn gọi bảo vệ không chỉ liên quan đến những người kitô hữu chúng ta, mà còn có một chiều kích đi trước và nhân bản, liên quan đến tất cả. Đó là bảo vệ toàn thể tạo vật, vẻ đẹp của tạo vật, như đã được đọc trong sách Sáng thế và như thánh Phanxicô assidi đã trình bày cho chúng ta : đó là tôn trọng đối với mọi thụ tạo của Thiên Chúa, nhờ môi trường đó mà chúng ta sống. Đó là bảo vệ con người, chăm sóc tất cả mọi người, từng người với tình yêu, đặc biệt với các trẻ em, người già, những người yếu ớt và những người thường ở bên ngoài tâm hồn chúng ta. Đó là chăm sóc lẫn nhau trong gia đình : Vợ chồng gìn giữ nhau, cha mẹ chăm sóc con cái, rồi với thời gian con cái trở thành người gìn giữ cha mẹ. Đó là sống tình bạn chân thành, gìn giữ nhau trong sự tín nhiệm, kính trọng và tốt lành. Tóm lại, tất cả là tín thác vào sự bảo vệ của con người, đó là một trách nhiệm có liên quan đến tất cả chúng ta. Anh chị em là những người bảo vệ ân sủng của Thiên Chúa.

Khi con người sống thiếu trách nhiệm bảo vệ, thiếu chăm sóc vũ trụ và anh chị em mình, thì lúc đó con người mở ra cho sự phá hủy và tâm hồn khô héo. Rất tiếc, vào mỗi thời đại của lịch sử, có những “Herođê” lập ra những mưu đồ của sự chết, phá hủy và làm biến dạng gương mặt của mọi người nam nữ.

Tôi muốn xin tất cả những ai đang nắm giữ các vai trò trách nhiệm trong lãnh vực kinh tế, chính trị và xã hội, và tất cả những người thiện chí : Chúng ta là “những người bảo vệ” của việc tạo dựng, chương trình của Thiên Chúa được ghi khắc trong tự nhiên, bảo vệ tha nhân, môi trường; chúng ta đừng để những dấu chỉ của sự phá hủy và sự chết tháp tùng hành trình của thế giới chúng ta. Nhưng để “bảo vệ” chúng ta cũng phải chăm sóc chính chúng ta! Anh chị em nhớ rằng sự ghét ghen, đố kỵ, kiêu ngạo làm nhơ bẩn cuộc sống. Vì thế việc bảo vệ muốn nói rằng hãy canh chừng những tình cảm, tâm tư của chúng ta, bởi vì chính từ đó sẽ sinh ra những ý tưởng tốt hoặc xấu : những ý tưởng xây dựng hay phá hủy! Chúng ta không phải sợ sự tốt lành cũng không sợ sự dịu dàng.

Và ở đây tôi muốn chú thích thêm rằng : chăm sóc, bảo vệ đòi hỏi phải tốt, đòi hỏi phải sống với sự dịu dàng. Trong các Tin Mừng, Thánh Giuse đã xuất hiện như một người mạnh mẽ, can đảm, làm việc, nhưng trong tâm hồn của ngài trổi lên sự dịu dàng. Đây không phải là tính của người mềm yếu, trái lại, nó chứng tỏ sự mạnh mẽ của tâm hồn và có khả năng chú ý, đam mê, cởi mở thật sự với tha nhân, có khả năng yêu thương. Chúng ta không phải sợ lòng tốt và sự dịu dàng!

Cùng với lễ thánh Giuse hôm nay, chúng ta cử hành lễ khởi đầu sứ vụ của Giám mục thành Roma, Đấng kế nhiệm thánh Phêrô, nó cũng bao gồm quyền bính. Tất nhiên, Đức Giêsu Kitô đã trao ban quyền bính cho Phêrô, nhưng đó là quyền gì ? Ba câu hỏi của Chúa Giêsu dành cho Phêrô về tình yêu, đi theo đó là ba lời mời gọi : Hãy chăn các chiên con, hãy chăn các chiên mẹ của Thầy. Chúng ta đừng quên rằng quyền bính thực sự là phục vụ,  kể cả Giáo hoàng, để thi hành quyền bính này phải tiến sâu hơn trong việc phục vụ, mà nó có tột đỉnh sáng ngời trên thập giá; Giáo hoàng phải lưu tâm đến sự phục vụ khiêm tốn, cụ thể, đầy đức tin, của Thánh Giuse và như thánh Giuse mở đôi tay để bảo vệ Dân của Thiên Chúa, đón nhận toàn thể nhân loại với lòng mến và dịu dàng, đặc biệt là những người nghèo, người yếu đuối, nhỏ hèn là những người mà thánh Matthêô đã mô tả trong cuộc phán xét chung thẩm về lòng bác ái: là những người đói, khát, kẻ ngoại kiều, trần truồng, đau yếu, tù đày (x. Mt 25,31-46). Chỉ những ai phục vụ với tình yêu mới biết bảo vệ!

Trong bài đọc thứ hai, thánh Phaolô nói về ông Abraham, người “đã tin, kiên vững trong niềm hy vọng nghịch lại mọi hy vọng” (Rm 4, 18). Kiên định trong hy vọng, nghịch lại mọi hy vọng! Cũng như hôm nay đứng trước những chân trời xám xịt, chúng ta cần phải thấy ánh sáng của niềm hy vọng và chính chúng ta cần phải trao ban niềm hy vọng. Bảo vệ vũ trụ, tất cả mọi người, với một cái nhìn dịu dàng và âu yếm, là mở ra viễn tượng của niềm hy vọng, mở ra một vùng trời ánh sáng giữa biết bao đám mây, là mang lấy sức nóng của niềm hy vọng ! Và đối với anh chị em tín hữu, chúng ta là những Kitô hữu, như ông Abraham, thánh Giuse, niềm hy vọng mà chúng ta đang mang có triển vọng của Thiên Chúa đã được mở ra cho chúng ta trong Đức Kitô, được thiết đặt trên đá tảng là Thiên Chúa.

Bảo vệ Đức Giêsu cùng Đức Maria, bảo vệ toàn thể việc tạo dựng, bảo vệ mỗi người, đặc biệt người nghèo nhất, bảo vệ chính chúng ta : Đây là việc phục vụ mà Giám mục Roma được kêu gọi chu toàn, qua đó tất cả chúng ta cũng được kêu gọi để thắp lên ánh sao hy vọng : Chúng ta bảo vệ với tình yêu tức là điều mà Thiên Chúa đã ban cho chúng ta !

Tôi cầu xin nhờ lời bầu cử của Đức Trinh Nữ Maria, thánh cả Giuse, các thánh tông đồ Phêrô và Phaolô, thánh Phanxicô, xin Chúa Thánh Thần cùng đi với sứ vụ của tôi. Riêng với tất cả anh chị em tôi xin : Anh chị em hãy cầu nguyện cho tôi. Amen